1 Ekim 1963, Yeni Asır Gazetesi
- Gülal ve Ş. Mete’nin “MENEMEN” konulu makalesinden.
“Şeytan kulağına kurşun, diyorlar, bu sene Menemen bağlarına kurt, böcek dokunmadı, üzümümüz çok yavuz.” Asfaltın iki yanında uzayan bağlar, hakikaten duvak giymiş gelinler dolu düğün evleri gibi, sergi başlarında çömelmiş genç kızlar, kuru üzümü avuçlarının arasında ovalayıp çöpünü, danesini ayırıyor.
Bir taraftan da traktör romorklarına yüklenen çuvallar, Menemen’deki anbarlara taşınıyor. Gedizin kıyısına kaykılmış bu kasabada yaz ayları insanlar, karınca misali çalışır. Sergide üzümün sonunu alan kızlar, öbür aya pamuk tarlasında harar dolusu pamuk toplayacaklar.
Zaten bağa girmeden öncede sabahın karanlığında tütün kırımına girmiş, gün batımına kadar çardaklarda tütün dizmiş, kargılamışlardı. Yorgunluk, yorgunluk üstüne geliyor böyle. “Kışında oturup ocak başlarında rahat etmek mi var sanki?” diyor sergide üzüm ufalayan gelinlik kız. Ve devam ediyor :
“Kışın da zeytin toplamağa gideriz.” sonra yanımdaki yaşlı annesine baktı, o da başını sallayıp tasdik edince kız boşalıverdi. “Tırnaklarımız sızlar gayri. Otun, dikenin arasından zeytin devşirirken, ikide bir parmaklarımızı ağzımıza götürüp hohlamazsak soğuktan dökülür alimallah.” Sergi başında kuru üzümü kovalarla çuvala döktükten sonra delikanlı, şikayetçi ablasına baktı :
“Sanki biz kışın zeytine gitmiyozda tırnaklarımız sızlamıyor ha?..” diye çıkıştı. Ve bize dönerek:
“Tütüne, bağa, pamuğa, zeytine koşarız, üstelik traktörün, hayvanların bakımı bize düşer, yine de kızlar bizden daha şikayetçi..” Durdu ve sonra :
“Bir de bunun harmanı var ya abi” dedi. “Orağı bizde, sap çekmesi bizde, bir de güneşin altında düvenin üstünde fır fır dönen harman döveriz ya.”